Is jouw huisdier voorbereid op vuurwerk? 5% korting op alle angst- & stressproducten Lees meer

Kameleon

De Kameleon is een opvallende, boombewonende hagedis die van nature voorkomt in Afrika, op Madagaskar en in delen van Zuid-Europa en Azië. Deze dagactieve insecteneter valt op door zijn grijpstaart, tong die razendsnel kan uitschieten en ogen die onafhankelijk van elkaar bewegen. Kameleons kunnen van kleur veranderen: niet om op te gaan in hun directe omgeving, maar om te communiceren, de temperatuur te regelen en de gemoedstoestand te tonen. Kameleons zijn solitaire kijkdieren die snel stress ervaren, waardoor het beter is om hanteren te beperken. In gevangenschap worden vooral Jemenkameleons en Panterkameleons gehouden en is het belangrijk de natuurlijke omstandigheden zo goed mogelijk na te bootsen. Voorzie daarom in de basisbehoeften met een hoog en goed geventileerd verblijf, dichte beplanting en klimplanten, gerichte warmte met een warmtezone en volwaardige UVB-verlichting. Zo houd je je reptiel gezond en stressvrij.

Kenmerken

Land van herkomst: Afrika en Madagaskar

Ook wel bekend als: Chamaeleonidae, Chameleon

Lichaamsbouw: Slank lichaam met een lange grijptaille, grijpvoeten die takken stevig kunnen vastpakken en onafhankelijk bewegende ogen. Vaak een helm of kam op de kop en een lange, uitschietende tong.

Kleuren en vachttypen: Droge, korrelige huid met fijne schubben. Kleurvariatie per soort en mogelijkheid tot kleurverandering.

Gewicht: 15 - 200 g

Levensverwachting: 4 - 8 jaar (grotere soorten 10 - 15 jaar)

Gezondheidsrisico's: Metabole botziekte, uitdroging en nierproblemen, luchtweginfecties, legnood bij vrouwtjes.

Profiel

Activiteit

Tamheid

Verzorgingsgemak

Ruimtebehoefte

Omgevingsgevoeligheid

Voedingsbehoefte

Populaire producten voor de Kameleon

Oorsprong

Kameleons (familie Chamaeleonidae) komen van nature voor in Afrika en op Madagaskar, met kleinere populaties in Zuid-Europa, het Midden-Oosten en Zuid-Azië. Ze bewonen vooral struiklanden, savannes, bosranden en tropische of montane bossen (bossen die in bargachtige gebieden groeien), waar dichte beplanting en takken voldoende hoogte en schuilplaatsen bieden. Overdag warmen ze zich op in de zon en zoeken bij hitte de schaduw op. ’s Nachts slapen ze op smalle, uitstekende takken en water nemen ze op via dauw en regendruppels die op bladeren blijven liggen. De leefwijze van de Kameleon is aangepast aan warme gebieden met duidelijke verschillen tussen dag en nacht en natte en droge seizoenen. Door zijn kleuren te veranderen kan hij gericht zonnen en afkoelen, waardoor hij goed kan omgaan met schommelingen in de temperatuur.

Uiterlijk en gedrag

Kameleons hebben een slank lichaam met een lange grijptaille en zygodactyle voeten (grijpvoeten) die takken stevig kunnen vastpakken. De ogen liggen in kegelvormige oogkassen en kunnen onafhankelijk van elkaar bewegen, zodat hij zijn omgeving in de gaten kan houden en zich tegelijkertijd kan focussen op een prooi. Veel soorten dragen een helm of kam op de kop en beschikken over een lange tong die razendsnel uitschiet. De kleurverandering is functioneel: ze tonen ermee hun gemoedstoestand, paarbereidheid en temperatuurregeling. Kameleons zijn hoofdzakelijk overdag actief. Ze bewegen bedachtzaam en maken soms een ‘wiegende bladimitatie’. Het zijn solitaire dieren en volwassen mannetjes kunnen territoriaal zijn. Het vasthouden van een Kameleon geeft snel stress, daarom wordt aangeraden om ze te observeren van een afstand. Signalen van dreiging of ongemak zijn onder andere gapen, zijwaarts draaien om groter te lijken, sissen en donkere stresskleuren. Kameleons vervellen daarnaast regelmatig, wat makkelijker kan worden gemaakt door een vochtige omgeving te bieden. Hierdoor verloopt het vervellen soepel en kan een vastzittende huid, vooral rond de tenen, staartpunt en kam, worden voorkomen.

Alles over de Kameleon

Wat eet een Kameleon?

Kameleons zijn insecteneters. In het wild jagen ze op krekels, sprinkhanen, motten en kakkerlakken. In gevangenschap bestaat een goed dieet uit levende insecten zoals krekels, sprinkhanen, Dubia-kakkerlakken, black soldier fly-larven en zijderupsen. Vetzware larven zoals wasmotlarven en superwormen kun je het beste enkel als traktatie geven. Een enkele soort eet af en toe bladgroen, maar planten zijn geen onderdeel van het hoofddieet.

Aangezien het dieet van een Kameleon uit levende insecten bestaat, is het belangrijk die ook goed te voeren. Geef ze voer dat de voedingswaarde verhoogt en groenten zodat ze goed gevuld zijn en bestrooi ze daarnaast regelmatig met een calcium- en vitaminesupplement, om tekorten en botproblemen (zoals MBD) te voorkomen. Jonge Kameleons eten dagelijks kleine porties, volwassen dieren meestal om de dag. Geef geen insecten uit de natuur, omdat die pesticiden of parasieten kunnen meedragen. Bied water aan als druppels op bladeren via bijvoorbeeld een nevelsysteem, omdat Kameleons zelden uit een drinkbak drinken.

Waar leeft de Kameleon?

Het natuurlijke leefgebied van Kameleons bestaat uit meerdere hoogtes en omvat vooral struiken en boomkruinen, met veel takken, twijgen en bladeren. Ze gebruiken hoogte om tussen verschillende microklimaten te kunnen kiezen: in de ochtend zonnen bij open plekken tussen het groen, later op de dag trekken ze dieper de schaduw in. ’s Nachts slapen ze vaak op smalle, vrij hangende takken. Afhankelijk van de soort vind je Kameleons in kuststruiklanden, savannes, bosranden en tropische of mantane bossen. Veel leefgebieden kennen duidelijke dag-nachtverschillen en seizoensschommelingen. Met zygodactyle voeten, een grijptaille en functionele kleurwisselingen, stemmen Kameleons hun positie en warmteopname nauwkeurig af op de omstandigheden.

Hoe duur is een Kameleon?

De aanschafkosten van een Kameleon lopen erg uiteen en zijn afhankelijk van verschillende factoren. Vooral de soort, herkomst en kweker zijn bepalend. Hieronder zie je een grove inschatting van de vier meest gehouden Kameleons:

Jemenkameleon: ongeveer 60 tot 200 euro
Panterkameleon: ongeveer 200 tot 600 euro
Jackson’s Kameleon: ongeveer 120 tot 350 euro
Dwergkameleons: ongeveer 40 tot 120 euro

Ondanks de ruime inschatting moet je mogelijk meer betalen, want ook leeftijd, geslacht, gezondheid, documentatie, bekende bloedlijnen en vraag in jouw regio beïnvloeden de prijs. Let er wel op dat je altijd een dier koopt met een duidelijke herkomst en goede groei. Check daarnaast ook of de CITES-overeenkomst van toepassing is.

Houd naast de aanschafprijs rekening met inrichting en onderhoud: de startkosten voor en compleet terrarium liggen grofweg tussen de 300 en 900 euro, dit is onder andere afhankelijk van de grootte van het terrarium dat je koopt en de hoeveelheid inrichting. Maandelijkse kosten voor voer en supplementen liggen ongeveer tussen de 25 en 100 euro per maand.

Hoe groot is een Kameleon?

De grootte van een Kameleon is afhankelijk van een aantal factoren, zoals soort en geslacht. Hieronder zie je de totale lengte (inclusief staart) van de meest gehouden soorten:

Jemenkameleon (Chamaeleo calyptratus)
Mannetje 45 tot 60 cm, vrouwtje 35 tot 45 cm.
Panterkameleon (Furcifer pardalis)
Mannetje 40 tot 52 cm, vrouwtje 25 tot 35 cm.
Jackson’s kameleon (Trioceros jacksonii)
Mannetje 30 tot 38 cm, vrouwtje 25 tot 33 cm.
Dwerg of pygmee kameleons zoals Rieppeleon of Brookesia
Volwassen 7 tot 12 cm.

Een jonge Kameleon is bij uitkomst slechts enkele centimeters lang en groeit in het eerste jaar het snelst.

Hoe kan een Kameleon van kleur veranderen?

Kameleons veranderen van kleur door cellen in de huid die licht en pigment sturen. In de bovenste huidlaag liggen kleine ‘kristallen’ die licht terugkaatsen. Door de afstand tussen deze kristallen te veranderen, verschuift de weerkaatste lichtkleur. Daaronder, in de diepere huidlaag, liggen pigmentcellen met geel, rood en donker pigment. Door zenuw- en hormoonprikkels verplaatsen deze pigmenten zich of worden ze afgeschermd, waardoor de zichtbare kleur snel wijzigt.

De functie is vooral communicatie, temperatuurregeling en het tonen van stress of paarbereidheid. Donkerder worden helpt om sneller op te warmen, lichter worden helpt om af te koelen. Soorten en individuen verschillen in kleurbereik. Het is geen camouflage om elke achtergrond na te bootsen, al kan een Kameleon binnen zijn natuurlijk kleurenpalet wel opgaan tussen de bladeren.

Wat is Metabolic Bone Disease (MBD)?

Metabolic Bone Disease (MBD) is een veelvoorkomende aandoening bij reptielen zoals de Kameleon, die ontstaat door een tekort aan calcium, vitamine D3 of onvoldoende UVB-licht. Deze drie factoren zijn met elkaar verbonden: zonder voldoende UVB-licht kan het lichaam geen vitamine D3 aanmaken, en zonder vitamine D3 kan calcium niet goed worden opgenomen.

Een tekort aan calcium verzwakt het skelet en tast de botstructuur aan. De eerste tekenen van MBD zijn vaak subtiel:

Een zachte onderkaak
Trillingen in de poten
Minder eetlust
Sloom gedrag
In een later stadium kunnen vervormingen van het skelet, scheve poten of ruggengraat, en zelfs breuken optreden.

MBD kan worden voorkomen door de UVB-verlichting regelmatig te vernieuwen (meestal om de 6 tot 12 maanden), voldoende calcium- en vitaminesupplementen te geven en te zorgen voor een juiste temperatuur en voedingsevenwicht. Een goed afgesteld terrarium en een uitgebalanceerd dieet zijn dus essentieel om deze aandoening te voorkomen.

Verzorging en huisvesting van de Kameleon

Kameleons zijn boombewoners en hebben vooral behoefte aan hoogte en veel klimmogelijkheden. Voor één volwassen middelgrote soort is een hoog, goed geventileerd verblijf van ongeveer 90 x 45 x 90 cm passend. Grotere soorten hebben meer baat bij een verblijf van minimaal 120 cm hoog. Aangezien Kameleons solitaire dieren zijn, is het belangrijk ze niet samen in een terrarium te huisvesten.

Temperatuur en verlichting

Richt boven in het terrarium een warmtezone in van ongeveer 30 tot 35°C. De omgevingstemperatuur in het midden van het verblijf dient rond de 22 tot 28°C te zijn. ’s Nachts mag het afkoelen naar ongeveer 16 tot 22°C, afhankelijk van de soort. Daarnaast is volwaardige UVB essentieel voor D3 en calciumstofwisseling. Laat de verlichting dagelijks 10 tot 12 uur branden en regel elke warmtebron met een betrouwbare thermostaat.

Luchtvochtigheid en water

De gewenste luchtvochtigheid verschilt per soort, maar dit ligt vaak tussen de 50 en 80%. Het wordt aanbevolen om 1 tot 2 keer per dag kort te sproeien en het verblijf tussendoor te laten opdrogen. Biedt daarnaast een dripper of fijne nevel, zodat water als druppels op bladeren beschikbaar is.

Inrichting

Gebruik stevige horizontale en diagonale takken op meerdere hoogtes en veilige, bij voorkeur levende, planten voor beschutting en zichtdekking. Zorg voor sterke armaturen buiten handbereik, een goed afgeschermde warmtelamp en een drainagelaag bij beplanting, zodat overtollig water kan wegzakken. Kies daarnaast bodembedekking die niet stoffig is en onderhoudsvriendelijk blijft.

Verzorging

Kameleon’s vervellen regelmatig. Help niet met het losmaken van de huid, maar stimuleer de vervelling op een andere manier. Bijvoorbeeld door gerichte hydratatie rond de tenen, kam en staartpunt. Daarnaast is het belangrijk om dagelijks vuil en voerresten te verwijderen, verse waterbronnen te creëren en het terrarium wekelijks grondig schoon te maken. Meet ook regelmatig de temperatuur en luchtvochtigheid.

Reptielen en de dierenarts: Waar kun je terecht met je slang, schildpad of hagedis?

Reptielen en amfibieën zijn bijzondere huisdieren die een compleet andere verzorging nodig hebben dan honden of katten. Ze stellen unieke eisen aan hun omgeving, voeding en gezondheid en dat geldt ook als er medische zorg nodig is. Maar wat doe je als je baardagame ineens niet meer eet, of als je schildpad een wondje heeft? Kun je dan gewoon naar de dierenarts? In deze blog lees je waarom het belangrijk is om een dierenarts met kennis van reptielen en amfibieën te vinden, en hoe het zit met verzekeringen voor deze exotische huisdieren.

Soorten reptielen: welke reptielen zijn er?

Reptielen zijn fascinerende dieren die al miljoenen jaren op onze planeet rondlopen. Ze behoren tot de koudbloedige gewervelde dieren en hebben een geschubde huid, leggen meestal eieren en zijn afhankelijk van hun omgeving om hun lichaamstemperatuur te regelen. Reptielen zijn populair als huisdier, maar ook in het wild zijn ze enorm gevarieerd. In deze blog lees je welke soorten reptielen er zijn en wat hun belangrijkste kenmerken zijn.

De positieflijst voor reptielen en amfibieën: wat is er bekend?

Als je overweegt een reptiel of amfibie als huisdier te houden, is het belangrijk om te weten welke regels daarvoor gelden. Je wilt immers zeker weten dat je jouw huisdier op een verantwoorde manier aanschaft én verzorgt. In Nederland bestaat er al een positieflijst voor zoogdieren, maar voor reptielen en amfibieën is zo’n lijst er op dit moment (nog) niet. Deze is sinds 2025 wel in ontwikkeling. Vanuit stichting AAP wordt zelfs gekeken naar de mogelijkheden voor een Europese positieflijst. Toch zijn er wél regels waar je rekening mee moet houden, vooral als het gaat om beschermde of bedreigde diersoorten. In deze blog leggen we uit wat je moet weten over wet- en regelgeving, waaronder de CITES-overeenkomst, en waarom goede voorbereiding essentieel is bij de aanschaf van een reptiel of amfibie.

Meer tips