Wat zijn amfibieën?

Amfibieën (Amphibia) zijn koudbloedige gewervelde dieren die meestal een deel van hun leven in het water doorbrengen en een deel op het land. Veel soorten beginnen hun leven als larve met kieuwen (zoals kikkervisjes) en ontwikkelen zich tot een volwassen dier met longen.

Kenmerken van amfibieën:

• Ze leven deels in water, deels op het land
• Huid is dun en vochtig, vaak zonder schubben
• Ademen via longen én huid
• Komen voort uit eieren, meestal afgezet in water
• Zijn koudbloedig (lichamelijke temperatuur volgt de omgeving)

Welke hoofdcategorieën van amfibieën zijn er?

Amfibieën worden in drie hoofdgroepen verdeeld:

1. Kikkers en padden (Anura)

Dit is de grootste en meest bekende groep amfibieën. Kikkers en padden hebben een kort lichaam, lange achterpoten en geen staart als ze volwassen zijn. Ze zijn uitstekend aangepast aan springen en zwemmen.

Kikkers hebben meestal een gladde, vochtige huid en leven vaak in de buurt van water.
Padden hebben een ruwere, drogere huid en leven vaker op het land.

Bekende soorten:

• Groene kikker
• Bruine kikker
• Gewone pad
• Boomkikker
• Afrikaanse klauwkikker (populair als huisdier)

Zijn ze huisdiervriendelijk? Sommige soorten, zoals de klauwkikker, zijn geschikt voor aquaterraria. Andere soorten zijn beschermd en mogen niet worden gehouden.

2. Salamanders en watersalamanders (Caudata of Urodela)

Salamanders hebben een langwerpig lichaam met een staart, en poten aan de zijkant. Ze zijn minder bekend dan kikkers, maar minstens zo interessant. Salamanders leven vaak deels onder water en deels op het land. Sommige soorten blijven volledig aquatisch.

Bekende soorten:

• Vuursalamander
• Alpenwatersalamander
• Axolotl (blijft levenslang in larvevorm)

Zijn ze huisdiervriendelijk? Ja, vooral de axolotl is een populaire soort voor in een aquarium. Hij blijft onder water en is vrij eenvoudig te verzorgen met de juiste kennis.

Wormsalamanders (Gymnophiona)

Deze groep is het minst bekend. Wormsalamanders lijken qua uiterlijk op regenwormen of slangen. Ze hebben geen poten, leven ondergronds en worden zelden gezien. In Nederland komen ze niet voor.

Bekende soorten:

• Caecilia soorten
• Ichthyophis soorten

Zijn ze huisdiervriendelijk? Nee, deze soorten zijn moeilijk te houden en worden zelden in de hobby aangetroffen.

Waar leven amfibieën?

Amfibieën komen wereldwijd voor, behalve in extreem droge of koude gebieden. Ze leven in vochtige bossen, bij vijvers, moerassen of ondergronds. Omdat hun huid water en zuurstof opneemt, zijn ze sterk afhankelijk van een vochtige leefomgeving.

Amfibieën als huisdier

Wil je een amfibie als huisdier? Dan zijn er enkele soorten die goed te houden zijn, mits je hun leefomgeving goed nabootst:

Populaire soorten voor thuis:

• Axolotl:  rustige watersoort, geschikt voor in een aquarium
• Afrikaanse klauwkikker:  actief en makkelijk te verzorgen
• Boomkikkers : kleurrijk en leuk om te observeren, maar minder geschikt om vast te houden

Let bij de verzorging op:

• De juiste temperatuur en luchtvochtigheid
• Een geschikte bak of aquaterrarium
• Hygiëne en waterkwaliteit (voor aquatische soorten)
• Een goed afgestemd dieet (vaak insecten, visjes of speciale voersticks)

Let op: sommige inheemse amfibieën zijn beschermd en mogen niet worden gehouden. 

Wat is het belang van amfibieën in de natuur

Amfibieën spelen een belangrijke rol in het ecosysteem. Ze eten insecten, larven en slakken en zijn zelf voedsel voor vogels, vissen en zoogdieren. Helaas hebben veel soorten het moeilijk door watervervuiling, verlies van leefgebied en ziektes, zoals de schimmelziekte chytridiomycose.

Wil je een amfibie als huisdier? Kies dan voor een soort die bekend staat als geschikt voor beginners, zoals de axolotl of Afrikaanse klauwkikker. Zorg altijd voor een passende leefomgeving en voldoende kennis.

Meer informatie over het houden van verschillende amfibieën kun je terugvinden in de huisdierenbijsluiters van de LICG.