Voermanagement, water en schuilmogelijkheden

• Een goed voermanagement is in de wintermaanden essentieel, omdat paarden in deze periode vaak volledig overstappen op ruwvoer en de voedingswaarde hiervan per partij kan verschillen. Hooi vormt dan de belangrijkste energiebron en speelt bovendien een grote rol in het warmhouden van het lichaam, doordat het fermentatieproces in de darmen warmte produceert. Het is daarom belangrijk om te letten op de kwaliteit van het ruwvoer en te beoordelen of je paard voldoende binnenkrijgt, of juist snel te dik wordt. Paarden die in de winter afvallen hebben soms extra ondersteuning nodig, zoals slobber, bietenpulp of luzerne, terwijl paarden die juist neigen tot overgewicht vaak baat hebben bij gecontroleerde hoeveelheden, langzame opname en voldoende beweging.
• Naast voeding speelt water een cruciale rol. Veel paarden drinken minder zodra de temperatuur daalt, waardoor de kans op verstoppingskoliek groter wordt. Vers drinkwater aanbieden en controleren of leidingen en drinkbakken niet bevriezen is in deze periode belangrijker dan ooit. Sommige paarden drinken beter wanneer het water lauw is, en extra vocht aanbieden via geweekte voersoorten of slobber kan ook helpen.
• Daarnaast kan een mineralenbuffet een waardevolle toevoeging zijn naast het normale drinkwater. Het ondersteunt niet alleen de vochtbalans, maar stimuleert paarden soms ook om actiever te drinken. Door verschillende natuurlijke mineralen optioneel aan te bieden (zoals bijvoorbeeld keltisch zeezout, spirulina of zeewier) kan je paard beter reguleren wat het nodig heeft in deze periode.
• Ook al kunnen paarden goed tegen kou, wind en neerslag vormen vaak een grotere uitdaging. Een droge, tochtvrije schuilmogelijkheid helpt je paard om zichzelf warm te houden en voorkomt dat de vacht continu nat blijft, waardoor de natuurlijke isolatie vermindert. In kuddes is het belangrijk dat de schuilruimte groot genoeg is om rangordeproblemen te voorkomen, zodat ieder paard op elk moment beschutting kan zoeken. Een goede schuilplek helpt bovendien mee om modderbelasting te verminderen, waardoor problemen als mok en rotstraal minder snel ontstaan.

Wel of geen deken op?

Paarden hebben van nature een uitstekende warmteregulatie, dankzij hun dikke wintervacht. Wanneer de temperaturen dalen of als het gaat regenen, gaat de vacht rechtop staan zodat er een isolerende luchtlaag ontstaat die het lichaam warm houdt. Dit natuurlijke systeem werkt ideaal zolang de vacht kan doen waarvoor hij bedoeld is. Wanneer je een deken oplegt, druk je die luchtlaag plat en wordt je paard dus meer afhankelijk van jouw dekenmanagement. Of een paard een deken nodig heeft, hangt af van het type paard, de leefomstandigheden, de training en of het paard geschoren is. De meeste paarden blijven in alle omstandigheden warm zonder deken, maar mocht je merken dat je paard sneller afvalt, moeite heeft om zichzelf warm te houden of als je paard geschoren is, dan kan het nodig zijn om een deken op te doen. Je hebt hierbij de keuze uit verschillende dekens, zoals regen-, winter- of onderdekens. Wat je keuze ook is, blijf altijd regelmatig controleren hoe je paard aanvoelt onder de deken, of er schuurplekken ontstaan en of de deken nog goed waterdicht is. Een paard raakt sneller te warm dan te koud, dus bijsturen blijft noodzakelijk. Zodra jij een deken gebruikt, neem je eigenlijk de functie van de vacht over, en dat betekent dat je op een zonnige dag soms meerdere keren moet wisselen van deken om je paard comfortabel te houden.

Beweging en training

Beweging blijft essentieel, ook wanneer de temperatuur daalt. Paarden die regelmatig bewegen blijven soepeler, fitter en mentaal stabieler. In de winter kan het wel noodzakelijk zijn om de warming-up iets te verlengen, omdat spieren stijver zijn bij kou. Ook de cooling-down verdient extra aandacht om te voorkomen dat een paard bezweet op stal of in de paddock komt te staan. Let daarbij goed op de ondergrond: bevroren of gladde bodems kunnen risico’s opleveren, net als aangestampte sneeuw. Wanneer het veilig is, kan juist buitenrijden in de winter bijdragen aan conditie, afwisseling en ontspanning.

Ontworming

In de winter kiezen veel paardeneigenaren voor een mestonderzoek of een gerichte wormbehandeling. Dit moment past logisch binnen het jaar, omdat paarden dan vaak minder toegang hebben tot vers gras en de besmettingsdruk anders is dan in de zomermaanden. Een gerichte aanpak op basis van mestonderzoek is heel verstandig. Wil je meer te weten komen over dit onderwerp, lees dan onze blog “Ontworming bij paarden“.

Sneeuw

Paarden kunnen prima omgaan met sneeuw, maar het brengt wel specifieke aandachtspunten met zich mee. Door sneeuw kunnen zich ijsballen vormen onder de hoeven, vooral wanneer een paard op ijzers staat. Deze harde klonten maken de ondergrond instabiel en vergroten het risico op uitglijden of verkeerd neerkomen. Bij paarden met ijzers kan het daarom nodig zijn om sneeuwzolen of siliconen tussen het ijzer te gebruiken, of tijdelijk zonder ijzers te rijden wanneer dat mogelijk is.

Ook tijdens het rijden vraagt sneeuw om extra aandacht. Verse, zachte sneeuw biedt vaak goede grip en kan juist prettig zijn om in te trainen, maar aangestampte sneeuw kan snel veranderen in een gladde, ijzige laag. Let daarnaast op de diepte van de sneeuw: diepe sneeuw vergt veel meer kracht en kan spieren en pezen zwaarder belasten. Veel paarden eten graag sneeuw tijdens buitenritten, maar dit vervangt natuurlijk geen drinkwater, dus zorg dat je paard thuis voldoende blijft drinken. Natte sneeuw of smeltende omstandigheden kunnen bovendien sneller tot afkoeling leiden dan droge vorst, waardoor het belangrijk blijft om goed te blijven voelen hoe je paard op het weer reageert en daarop je management aan te passen.

Lichamelijke veranderingen en ondersteuning met supplementen

Tijdens de winter verandert het lichaam van je paard op verschillende manieren. De huid kan droger worden, de vacht wordt dikker, het spijsverteringsstelsel past zich aan ander ruwvoer aan en de weerstand kan tijdelijk schommelen. Sommige paarden vallen in de winter af, terwijl anderen juist sneller dik worden door minder beweging en een andere energiebalans. Supplementen kunnen deze periode ondersteunen. Denk aan omega 3 voor de huid en vacht, vitamine E wanneer paarden niet meer op het gras staan, magnesium of B-vitaminen voor spier- en stressondersteuning en pre- of probiotica voor een stabiele darmfunctie. Het blijft belangrijk om supplementen af te stemmen op je paard en het totale rantsoen, om overdosering of disbalans te voorkomen.

Aandoeningen die vaker voorkomen in de winter

Het koude, natte en donkere seizoen brengt een aantal gezondheidsuitdagingen met zich mee. Paarden staan vaker in modder, hebben te maken met minder zonlicht en bewegen soms minder, waardoor bepaalde problemen sneller ontstaan. Veel voorkomende winter gerelateerde klachten zijn:

• Mok en rasp door langdurig vocht en modder
• Rotstraal door natte en slecht beluchte hoeven
• Verstoppingskoliek door verminderde wateropname
• Luchtwegproblemen bij veel binnen staan
• Winterse hoefbevangenheid door hormonale schommelingen
• Stijve spieren of gewrichten bij kou

Zand in de darmen is geen typisch winterprobleem, maar de kans kan wél variëren afhankelijk van de omstandigheden waarin paarden gehouden worden. De winter zelf veroorzaakt geen verhoogde zandopname, maar doordat weides vaak kaal zijn en paarden minder gras kunnen opnemen, gaan sommige paarden korter grazen en nemen daarbij sneller zand mee. Ook wanneer hooi of brok op de grond wordt gevoerd — vooral in modderige of zanderige paddocks — kunnen paarden ongemerkt meer zand binnenkrijgen. Regelmatige controle via een mesttest en het goed aanbieden van ruwvoer (liefst niet rechtstreeks op de grond) kan helpen om problemen te voorkomen. Bij gevoelige paarden kan een zandkuur periodiek ondersteuning bieden.

Vroegtijdig herkennen en bijsturen kan veel ellende voorkomen. Door goed te blijven kijken naar je paard, kleine veranderingen tijdig op te merken en je management aan te passen aan het seizoen, leg je een goede basis voor een gezonde winter. Elk paard reageert anders op kou, vocht, minder weidegang en veranderingen in training of voeding. Juist daarom is het zo waardevol om regelmatig even bewust stil te staan bij hoe je paard zich voelt, beweegt en gedraagt. Heb je nog vragen over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op via dierenarts@medpets.nl.