Service
Winkelwagen
Menu
Kortingen tot wel 25% op je favoriete producten! Lees meer

Hoe herken je stress bij je paard en wat kun je eraan doen?

Geschreven door Astrid |

Iedere paardenliefhebber herkent het wel: je paard lijkt onrustig, kijkt gespannen om zich heen of schrikt van dingen waar hij normaal niet van opkijkt. Stress bij paarden komt vaker voor dan we denken, soms heel subtiel, soms duidelijk zichtbaar. Maar hoe weet je nu of je paard écht stress ervaart, en nog belangrijker: wat kun je eraan doen om hem te helpen ontspannen? In deze blog lees je hoe je stress bij je paard herkent, welke signalen je niet mag missen én wat je praktisch kunt doen om meer rust en balans te creëren.

paard en eigenaar

Wat is stress nou eigenlijk?

Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam op spanning, gevaar of verandering. Het zorgt ervoor dat je paard alert is en klaar om te reageren, bijvoorbeeld door te vluchten of zich te verdedigen. Er bestaan, net als bij mensen, twee vormen van stress: acute stress en chronische stress.

  • Bij acute stress ervaart het paard een kort moment van spanning. Denk aan schrikken van een hond die voorbij rent, een hard geluid of een dreigende situatie met een ander paard. Zodra het gevaar voorbij is, herstelt het lichaam weer. Hoe snel dat gebeurt, verschilt per paard en hangt af van de ernst van de prikkel.
  • Bij chronische stress blijft dat alarmsysteem echter te lang actief. Het paard ervaart dan langdurige spanning en komt niet meer volledig tot rust. Dit kan leiden tot lichamelijke en mentale overbelasting, verminderde weerstand en gedragsproblemen. Chronische stress kan ontstaan door ziekte, voertekort, herhaalde acute stressmomenten of bijvoorbeeld een verhuizing.

Ondersteuning voor je paard

Wat zijn stress signalen?

Wanneer een paard spanning ervaart, laat het subtiele signalen zien. Deze zijn soms zo klein dat je ze gemakkelijk over het hoofd ziet. Door je paard regelmatig te observeren, leer je deze signalen steeds beter herkennen.

Veelvoorkomende stresssignalen zijn:

  • Grote, gespannen ogen (vaak met zichtbaar oogwit) en ronde neusgaten
  • Zwaarder ademen of overdreven snuiven
  • Hoger dragen van de staart
  • Onrustig gedrag (schrapen, steigeren, heen en weer lopen)
  • Overmatig kauwen of likken in de lucht
  • Schrikachtig of over-alert reageren
  • Veel gapen
  • Oren plat naar achteren
  • Hoofd hoog gedragen
  • Strakke lippen
  • Zwiepen met de staart

Sommige paarden laten spanning heel duidelijk zien, terwijl anderen subtielere signalen geven. Niet elk stresssignaal betekent meteen dat je paard in paniek is, soms probeert hij juist de spanning te verwerken of zichzelf te kalmeren. Paarden doen dit door middel van zogenoemde kalmerende signalen.

Wat zijn kalmerende signalen?

Kalmerende signalen zijn gedragingen waarmee een paard spanning probeert te verminderen of conflicten wil vermijden. Ze helpen het paard zichzelf te kalmeren, maar ook om anderen (mensen of dieren) te laten zien dat het geen bedreiging vormt. Signalen die hierbij vaak te zien zijn:

Signalen die hierbij vaak te zien zijn: gapen, knipperen, kauwen, een nekshake, ogen half sluiten, kauwen met de tong uit de mond, schudden met het hele lichaam, eten of juist vertragen in beweging. Minder bekende signalen zijn bijvoorbeeld draaien met de nek, het hoofd laag en weer hoog brengen, in een boog lopen of met de achterhand naar voren draaien. Hoe meer signalen je ziet, hoe hoger de spanning.

Het doel van deze signalen is dat de spanning uiteindelijk afneemt. Dat kan intern zijn (het paard kalmeert zichzelf) of door de reactie van de omgeving: de prikkel verdwijnt, een persoon verandert zijn houding, of het paard herkent de situatie en kan die beter aan.

Wat jij zelf kunt doen voor je paard

Er zijn verschillende manieren om je paard te helpen meer rust en balans te vinden, zowel lichamelijk als mentaal. Supplementen kunnen ondersteunen, maar het begint altijd met observeren en eerlijk kijken naar je paard.

 

  1. Let op wat hij je probeert te vertellen: spanning tijdens het poetsen, moeite met stilstaan, schrikkerig zijn of juist sloom gedrag, zijn signalen dat er iets uit balans is. Acute stress kan bijvoorbeeld ontstaan bij transport, een nieuwe stal, vuurwerk of intensieve trainingen. Komt dit te vaak voor, dan kan het overgaan in chronische stress.
  2. Kijk ook goed naar het voermanagement en de manier van huisvesting. Sommige paarden worden onrustig als ze te lang op stal staan of te weinig vrije beweging krijgen. Een stal met uitloop, paddock paradise of weidesysteem zorgt dan vaak voor meer rust. Stress rondom het voeren komt eveneens veel voor: onregelmatige voermomenten, te weinig ruwvoer of concurrentie tijdens het eten kunnen spanning veroorzaken. Door ruwvoer onbeperkt of verdeeld over de dag aan te bieden en een rustige voersituatie te creëren, breng je vaak al veel balans terug.
  3. Sociaal contact is minstens zo belangrijk: paarden zijn kuddedieren en hebben behoefte aan interactie met soortgenoten. Door samen te kunnen staan, spelen of elkaar te groomen, kunnen ze natuurlijk gedrag vertonen en spanning beter afvoeren.
  4. Ook samen grazen of wandelen kan helpen om spanning te verlagen. Dit nabootsen van natuurlijk kuddegedrag (samen rustig bewegen en eten) versterkt de band en het vertrouwen tussen jou en je paard.
  5. Pas ook je training aan op wat je paard op dat moment nodig heeft. Een rustige, voorspelbare training met voldoende afwisseling en ontspanning helpt om vertrouwen op te bouwen. Grondwerk en lichte schriktraining kunnen hierbij waardevolle toevoegingen zijn: ze vergroten het zelfvertrouwen van je paard en leren hem beter met spanning om te gaan. Vergeet daarbij ook jezelf niet, want je eigen houding en ademhaling hebben grote invloed op de gemoedstoestand van je paard.
  6. Tot slot kunnen supplementen helpen bij innerlijke onrust of spanning. Denk aan producten met magnesium, valeriaan, passiebloem of andere rustgevende kruiden die het zenuwstelsel op milde wijze ondersteunen, zonder dat je paard sloom wordt.
  7. Ook mentale verrijking is belangrijk om spanning te voorkomen. Paarden zijn nieuwsgierige dieren die graag iets te onderzoeken of doen hebben. Speelgoed, zoals voerballen, likstenen of ophangbare speeltjes, kunnen verveling verminderen bij paarden die (tijdelijk) minder weidegang hebben. Ook simpele aanpassingen, zoals takken om aan te knabbelen of hooinetten op verschillende hoogtes, zorgen voor meer afwisseling en natuurlijke activiteit. Zo blijft je paard niet alleen lichamelijk, maar ook mentaal in balans.

Het belangrijkste is om je paard écht te blijven observeren en begrijpen. Elk paard is anders, en wat voor de één ontspannend werkt, kan voor de ander juist spanning geven. Door goed te kijken, kleine signalen op te merken en stap voor stap te werken aan rust in de training, voeding en leefomgeving, help je je paard om zich weer veilig en in balans te voelen. Zo ontstaat een sterke vertrouwensband!

Vragen over stress bij paarden?

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over stress bij paarden? Ons veterinaire team staat voor je klaar om je persoonlijk advies te geven. Neem gerust contact met ons op via dierenarts@medpets.nl.

Astrid-Klein

Over de auteur

Astrid, paraveterinair bij Medpets

Astrid is paraveterinair en werkt bij Medpets als content specialist, waar ze haar jarenlange praktijkervaring inzet om huisdiereigenaren te voorzien van duidelijke en betrouwbare informatie. Ze is gespecialiseerd in konijnengedrag en denkt graag mee over vernieuwende producten en blogs die aansluiten bij de behoeften van dier en baasje.

Lees meer over Astrid